به گزارش خبرگزاری «حوزه»، حجت‌الاسلام والمسلمین علی عباسی، رئیس جامعةالمصطفی، در نشست «اندیشه تمدنی؛ پیوند فرهنگی حوزه علمیه و جهان اسلام»، که در سالن الغدیر قم برگزار شد، تصریح کرد: درباره تمدن اسلامی سخنان فراوانی گفته شده است که تمدن‌پژوهان، سخنان فراوانی درباره معنای اسلامیت تمدن اسلامی، مؤلفه‌ها و شاخصه‌های آن مطرح کرده‌اند.
رئیس جامعه المصطفی به پیشینه تاریخی شکل‌گیری تمدن‌های فراگیر اشاره نمود و با بیان این که اسلام در بنا نهادن تمدن جهانی و بین‌المللی کامیاب بوده، اظهار داشت: تمدن روم و یونان باستان، تمدن اسلامی و تمدن جدید غربی، سه تمدن برجسته، جامع و نسبتاً فراگیر تاریخ هستند.
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی اظهار داشت: تاریخ‌نویسان اذعان دارند که تمدن جدید در بهره‌گیری از تمدن اسلامی، دوره‌ای در نزد مراکز علمی تمدن اسلامی شاگردی کرده است؛ می‌توان تمدن اسلامی را الگوی اولیه تمدن جدید نامید.
رئیس جامعةالمصطفی با بیان این که شکل‌گیری تمدن اسلامی، نشان‌دهنده ظرفیت اسلام در عرصه تمدن‌سازی و ارائه آن است، خاطرنشان کرد: توجه به عرصه جهان‌شناسی، از مهم‌ترین ویژگی‌های تمدن واجد شرایط است، زیرا تمدن بدون نگاه هستی‌شناسانه و برخوردار از نگاه انسان‌شناسانه نمی تواند شکل بگیرد.
وی ارائه الگوی زندگی اجتماعی را از ملزومات تمدن‌سازی عنوان کرد و ابراز داشت: ارائه نظامات زندگی اجتماعی، از بایسته‌هایی است که در صورت فقدان آن تمدن نمی‌تواند دوام داشته و از شمولیت و جهانی بودن برخوردار باشد. تولید علم و صنعت مبتنی بر این نظامات، از مؤلفه‌های تأثیرگذار در جهانی شدن تمدن است.
رئیس جامعةالمصطفی یادآور شد: مورخان تمدن‌نگر، منکر اثرگذاری تمدن اسلامی بر تمدن جدید نیستند و یکی از شالوده‌های شکل‌گیری تمدن را زیرساخت فرهنگی و معرفتی می‌دانند؛ بدون زیرساخت و نرم‌افزار فکری و فرهنگی، شکل‌گیری تمدن مقدور نیست.
وی افزود: در فرهنگ اسلامی، ویژگی‌هایی برشمرده می‌شود که در صورت توجه اندیشمندان و خاستگاه‌های تولید فکر و اندیشه، ظرفیت ایجاد تمدن جدید سلسله‌وار شکل خواهد گرفت.
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی افزود: خلق تمدن جدید و مدنیت تازه براساس فرهنگ اسلامی، از مهم‌ترین خاستگاه‌هاست و ایمان‌محوری، از بنیان‌های مهم آن به شمار می‌رود؛ در تمدن جدید اسلامی، دین در همه ساحت‌ها نقش محوری ایفا می‌کند.
وی با اشاره به این که ممیزه تمدن جدید با تمدن اسلامی، در حاشیه قرار گرفتن دین در عرصه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است، خاطرنشان کرد: دین‌محوری، ایمان، معرفت دینی و علم و علم‌آموزی، از مهم‌ترین تأکیدات فرهنگ اسلامی است که ناظر به شکل‌گیری تمدن مورد توجه قرار می‌گیرد.
رئیس جامعةالمصطفی گسترش دانش را از مهم‌ترین خاستگاه‌های فرهنگ اسلامی برشمرد و ابراز داشت: رشد علمی و تولید علم و جهان‌شناسی و گام نهادن به مرحله شناخت رازهای هستی، از ملزوماتی است که مورد توجه فرهنگ اسلامی قرار می‌گیرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی برخورداری از سبقه معنوی و اخلاقی و علم معنوی را از ویژگی‌های تمدن اسلامی برشمرد و تصریح کرد: عدالت‌خواهی و روابط اجتماعی عادلانه، از ویژگی‌های برجسته تمدنی و فرهنگی تمدن جدید اسلامی به شمار می‌رود.
وی افزود: تمدن اسلامی بر فرهنگی شکل می‌گیرد که عدالت‌خواهی و عدالت اجتماعی از زیربناهای مهم آن به شمار می‌رود. فرهنگ کار و تلاش و تولید ثروت و دانش، به عنوان مقوله عبادت‌گونه، در شکل‌گیری تمدن اسلامی نقش بسزایی دارد.
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی فرهنگ عزت و پرهیز از سیطره‌پذیری را از ملزومات فرهنگ تمدن‌ساز دانست و یادآور شد: لازم است حوزه‌های علمیه و صاحبان فکر و اندیشه، ضمن ترویج مؤلفه‌های فرهنگی و نهادینه‌سازی آن در باورهای اجتماعی، با ورودی جدی، از حضور دین در ساحت‌های اجتماعی صیانت نمایند.
وی تصریح کرد: باور به کنشگری و تأثیرگذاری دین در عرصه‌های اجتماعی باید مهم شمرده شود؛ تنها چنین نگاهی است که می‌تواند تمدن‌سازی نموده، در ساحت‌های مختلف زیست بشری ورودی مؤثر و معناگرا داشته باشد.
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی با تأکید بر این که با وجود فراز و فرودها، حوزه‌های علمیه همواره کانون تولید و نشر معارف و فرهنگ اسلامی بوده‌اند، خاطرنشان کرد: برخورداری از نگاه بین‌المللی و فرامنطقه‌ای و نیز توجه به عزت‌بخشی و شکوه اسلام، از ویژگی‌های بارز و ارزشمند حوزه‌های علمیه در گستره تاریخ بوده است.
وی با بیان این که برخی همراهی با کاروان تمدن جدید غربی را تنها مسیر کمال و سعادت جامعه انسانی می‌دانند، اظهار داشت: برخی نیز با ابراز افسوس و برخورداری از نگاه‌های نوستالژی‌مابانه، در حسرت گذشته به سر می‌برند و برگشت بر دوره سلف را تنها راه حل برطرف‌سازی ضعف مسلمانان در عصر جدید برمی‌شمارند و ساختن خلافات اسلامی با همان کیفیت و آداب و سنن پیشین را هدف‌گذاری می‌کنند.
رئیس جامعةالمصطفی تصریح کرد: در نگاه اسلام راستین، می‌توان با تکیه بر اصالت‌ها و میراث ارزشمند تمدنی و استفاده از تجربه‌های نو و شناخت و پاسخ به نیازهای دنیای جدید، تمدنی نو پایه‌گذاری نمود که ضمن برخورداری از معنویت و ایمان، دین به عنوان تنظیم‌کننده روابط اجتماعی، حضوری پررنگ در همه ساحت‌های بشری داشته باشد.
وی با اشاره به این که جایگاه حوزه علمیه، جایگاه تولید و نشر چنین فرهنگی است، خاطرنشان کرد: پیام تمدنی اسلام به سود همه بشریت بوده، برطرف‌کننده بسیاری از آسیب‌ها و آفت‌هایی است که انسان از آن رنج می‌برد.
حجت‌الاسلام والمسلمین عباسی، در پایان، تأکید کرد: انقلاب اسلامی با همه سختی‌ها و فشارها تلاش کرده است الگویی عملی از این نگاه ارائه نماید. فعال کردن مراکز فرهنگ دینی در عرصه بین‌الملل، از دست‌آوردهای ارزشمندی به شمار می‌رود که آفاق مهمی پیش روی معارف ناب الهی گشوده است.
